Theo thống kê của Bộ Y tế, tại Việt Nam có khoảng 7.7% cặp vợ chồng gặp phải tình trạng vô sinh hiếm muộn. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến vô sinh – hiếm muộn, đến từ hai phía, cả nữ và nam giới. Bài viết dưới đây là những thông tin rõ hơn về vô sinh – hiếm muộn là gì, những nguyên nhân dẫn đến hiếm muộn và cách điều trị hiệu quả.
Mục lục
1. Như thế nào được coi là hiếm muộn
Hiếm muộn là khi hai vợ chồng giao hợp đều đặn, không sử dụng các biện pháp tránh thai nhưng trong giai đoạn 12 tháng (vợ dưới 35 tuổi) và 6 tháng (khi vợ trên 35 tuổi) mà không thể thụ thai tự nhiên.
7,7% cặp vợ chồng ở Việt Nam vô sinh hiếm muộn
Theo những nghiên cứu cho thấy, tỉ lệ mang thai của các cặp vợ chồng khoẻ mạnh dưới 30 tuổi, quan hệ tình dục thường xuyên (từ 2-3 lần/tuần) và không sử dụng các biện pháp tránh thai là 25% mỗi tháng. Đa số các cặp vợ chồng sẽ có thai trong thời gian 1 năm đầu quan hệ.
Hiếm muộn gồm 2 loại chính đó là:
- Hiếm muộn nguyên phát: đối với những cặp vợ chồng chưa từng có thai trước đó.
- Hiếm muộn thứ phát: đối với những cặp vợ chồng đã có thai ít nhất 1 lần và sau đó mới xuất hiện tình trạng hiếm muộn, khó sinh con
2. Nguyên nhân dẫn đến hiếm muộn
Nguyên nhân dẫn đến hiếm muộn
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng hiếm muộn, nguyên nhân đến từ hai phía, cả người vợ và người chồng. Theo thống kê chưa đầy đủ của Bộ Y tế, khoảng 30% trường hợp vô sinh có nguyên nhân từ người chồng, 30% do vợ, 30% từ cả hai và 10% không rõ nguyên nhân. Cụ thể như sau:
2.1. Nguyên nhân hiếm muộn ở nữ giới
Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng hiếm muộn con ở nữ giới là do chu kỳ rụng trứng không ổn định, thường được biểu hiện là kinh nguyệt không đều. Đây là vấn đề có thể dễ dàng nhận biết khi theo dõi chu kỳ kinh nguyệt. Nữ giới gặp tình trạng tắc kinh, kinh nguyệt không đều sẽ là biểu hiện của tình trạng rụng trứng không đều ảnh hưởng đến việc sinh sản. 
Hiếm muộn ở nữ giới
Nguyên nhân thứ hai là do các bệnh lý của âm đạo gây nên. Những bệnh lý liên quan như viêm nhiễm âm đạo, viêm cổ tử cung, hệ cơ phản xạ vùng đáy chậu cũng ảnh hưởng đến vấn đề quan hệ vợ chồng (là những trường hợp gặp phải hội chứng co thắt âm đạo, đau, không thể quan hệ). Đây là nguyên nhân dẫn đến việc tinh trùng khó di chuyển đến ống dẫn trứng, gây ra hiếm muộn.
Hiếm muộn xảy ra ở nữ giới còn do nguyên nhân ống dẫn trứng. Ống dẫn trứng đóng vai trò là cầu nối giữa tinh trùng và trứng. Nó cũng giúp trứng đã được thụ tinh di chuyển đến tử cung để làm tổ. Vì thế, khi ống dẫn trứng bị viêm nhiễm hay tắc nghẽn sẽ cản trở việc tinh trùng và trứng gặp nhau, hoặc trứng đã được thụ tinh không thể di chuyển đến tử cung làm tổ. Từ đó, dẫn đến hiếm muộn ở nữ giới.
Tử cung hoặc cổ tử cung gặp vấn đề cũng sẽ dẫn đến hiện tượng hiếm muộn ở nữ giới. Những vấn đề về tử cung có thể là nguyên nhân gây hiếm muộn như: u xơ tử cung, dị dạng tử cung bẩm sinh, dính buồng tử cung, viêm niêm mạc tử cung, lạc nội mạc tại cơ tử cung….Trong trường hợp niêm mạc tử cung quá dày hoặc quá mỏng sẽ ảnh hưởng đến vấn đề phôi thai khó bám trên thành tử cung, dẫn đến khó mang thai.
Ngoài ra, còn khá nhiều nguyên nhân khác dẫn đến việc hiếm muộn ở nữ giới như độ tuổi, do nạo phá thai nhiều lần, do thời điểm giao hợp và rụng trứng lệch nhau, hoặc cũng có thể do các bệnh qua đường tình dục như sùi mào gà, giang mai, lậu.
Đặc biệt vấn đề về tuổi tác tâm lý cũng ảnh hưởng rất nhiều đến vấn đề sinh sản ở nữ giới.
2.2. Nguyên nhân hiếm muộn ở nam giới
Ở nam giới, một số nguyên nhẫn dẫn đến hiếm muộn đó là:
Rối loạn trong quá trình sinh trưởng của tinh trùng là nguyên nhân dẫn đến hiếm muộn do tuyến sinh dục nguyên phát. Tinh trùng gặp các khiếm khuyết về chất lượng, số lượng sẽ dẫn đến khó sống sót để gặp được trứng trong quá trình thụ tinh. Tinh trùng không thể gặp trứng, hiện tượng thụ thai khó xảy ra.
Hiếm muộn ở nam giới là gì?
Các bệnh lý nam khoa như không xuất tinh được, liệt dương cũng là nguyên nhân chính dẫn đến hiếm muộn ở nam giới. Bởi các vấn đề bệnh lý này dẫn đến suy giảm khả năng xuất tinh vào âm đạo, giảm cơ hội gặp nhau của trứng và tinh trùng.
Với 1 số người mắc các bệnh bẩm sinh về sinh sản như giãn tĩnh mạch thừng tinh, tinh hoàn ẩn, tắc ống dẫn tinh cũng là các nguyên nhân chính dẫn đến hiếm muộn ở nam giới. Bởi các vấn đề này làm chất lượng tinh trùng giảm, khả năng sống sót và gặp trứng thấp, tỷ lệ thụ thai hiếm. Tắc ống dẫn tinh là nguyên nhân khiến trứng và tinh trùng không thể gặp nhau, không đủ điều kiện để quá trình thụ thai tự nhiên diễn ra.
3. Các phương pháp điều trị hiếm muộn
Hiện nay có rất nhiều cách điều trị hiếm muộn đem lại hiệu quả cao nhờ sự hỗ trợ của khoa học hiện đại. Các phương pháp điều trị căn cứ vào nguyên nhân gây ra hiếm muộn. Dưới đây là những phương pháp điều trị hiếm muộn đang được áp dụng phổ biến:
3.1. Tính thời điểm trứng rụng và hướng dẫn thời điểm quan hệ, tần suất quan hệ
Các phương pháp điều trị hiếm muộn
Với những cặp đôi gặp tình trạng hiếm muộn do ảnh hưởng của kỳ kinh nguyệt, thời điểm rụng trứng có thể áp dụng phương pháp tính thời điểm rụng trứng và thời điểm quan hệ. Từ đó, các cặp vợ chồng điều chỉnh tần suất quan hệ phù hợp để đảm bảo có thể giúp quá trình thụ tinh diễn ra. Phương pháp tính thời điểm trứng rụng này không tốn kém chi phí tuy nhiên cần phải theo dõi thường xuyên và chính xác ngày của chu kỳ.
Với phương pháp này, các cặp vợ chồng có thể áp dụng tính ngày rụng trứng, để chọn quan hệ tình dục vào thời điểm dễ thụ thai. Thông thường chu kỳ kinh nguyệt là 28 ngày. Theo đó, có thể tính thời điểm trứng rụng là vào ngày 14 khi đếm ngược từ ngày đầu tiên của kỳ kinh nguyệt tiếp theo.
Và căn cứ vào đó, thời điểm dễ thụ thai nhất là ngày thứ 16 của kỳ kinh. Và ngày thứ 13-15 là thời điểm có khả năng thụ thai rất cao. Tuy nhiên, phương pháp này sẽ mang tính tương đối và phù hợp với chị em có kỳ kinh nguyệt ổn định, không sử dụng thuốc tránh thai.
3.2. Điều trị nội khoa cho vô sinh nam
Hiếm muộn nam giới được điều trị mà không cần sự tham gia của việc thực hiện phẫu thuật. Điều trị nội khoa cho vô sinh nam có thể thực hiện tùy thuộc vào từng nguyên nhân riêng:
Điều trị nội khoa hiếm muộn nam
Với tình trạng xuất tinh ngược do chấn thương tuỷ sống hoặc các tổn thương hậu phẫu hay các bệnh về tiểu đường, đa xơ cứng thì có thể điều trị bằng cách dùng thuốc. Nặng hơn, có thể điều trị bằng kích thích rung dương vật( PVS), hoặc có thể phóng điện qua trực tràng (RPE) để chọc hút lấy tinh trùng từ bàng quang, hỗ trợ sinh sản.
Đối với trường hợp bị nhiễm trùng đường sinh dục, phương pháp điều trị chủ yếu là dùng thuốc kháng sinh theo chỉ định. Với trường hợp bị rối loạn cương dương do hiện tượng tăng prolactin máu sẽ kết hợp dùng thuốc trước khi sử dụng sự can thiệp phẫu thuật.
3.3. Điều trị nội khoa cho vô sinh nữ giới
Để điều trị nội khoa vô sinh cho nữ cần phải chú ý đến 2 yếu tố là sức khoẻ thể chất và sức khỏe tinh thần.
Đối với thể chất, phụ nữ cần thay đổi chế độ ăn uống khoa học, sinh hoạt lành mạnh. Chế độ ăn uống bổ sung các dưỡng chất kích thích ham muốn tình dục, bổ máu, tăng cường hormone nữ và ổn định nội tiết tố. Đồng thời cần thể thao lành mạnh, cân bằng vận động và nghỉ ngơi để có cơ thể khỏe mạnh.
Đối với sức khỏe tinh thần, nữ giới nên đảm bảo giữ tâm lý thoải mái, tránh căng thẳng mệt mỏi. Đặc biệt là khi quan hệ tình dục, khi phụ nữ trong tâm thế vui vẻ, sảng khoái, sẽ tăng khả năng thụ thai tự nhiên cao hơn.
Ngoài ra, cần sử dụng phương pháp kích thích rụng trứng bằng những loại thuốc hỗ trợ khả năng thụ thai. Tuy nhiên cần sử dụng đúng ngày, đúng liều lượng và căn chỉnh vào chu kỳ thích hợp để tránh việc ảnh hưởng đến sức khoẻ và phản tác dụng.
3.4. Điều trị can thiệp phẫu thuật
Phẫu thuật là phương pháp tác động sửa chữa ống dẫn trứng, hoặc điều trị trường hợp tắc, hỏng ống dẫn hiệu quả. Đặc biệt là việc điều trị lạc nội mạc tử cung. Điều trị bằng can thiệp phẫu thuật là phương pháp hiệu quả và ít tốn kém, được nhiều người lựa chọn.
3.5. Bơm tinh trùng vào buồng tử cung
Phương pháp khoa học nhất hiện nay là bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) phổ biến cho các cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn. Đây là phương pháp sử dụng ống thông nhỏ, bên trong có chứa tinh trùng đã qua chọn lọc, đưa qua cổ tử cung và bơm trực tiếp vào buồng tử cung. Quá trình được thực hiện trong vòng khoảng 5 phút và không gây đau cho người bệnh.
Phương pháp bơm tinh trùng vào cổ tử cung
Theo những nghiên cứu mới nhất hiện nay, tỉ lệ thụ thai thành công khi sử dụng phương pháp IUI khá cao, khoảng 26%. Số lượng thành công thường phụ thuộc vào các yếu tố như chỉ định điều trị, số lượng nang noãn, số lượng tinh trùng,… Tuy nhiên, mức độ thành công thụ thai của phương pháp bơm tinh trùng vẫn tương đối.
3.6. Thụ tinh trong ống nghiệm
Phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm là biện pháp khoa học hiện đại có khả năng hỗ trợ sinh sản, điều trị hiếm muộn hiệu quả cho các cặp vợ chồng. Phương pháp được thực hiện bằng cách kết hợp trứng và tinh trùng thành công sau đó chuyển vào buồng tử cung của người phụ nữ. Phần phôi sau đó sẽ làm tổ, phát triển thành thai nhi như cách thụ thai tự nhiên.
Thụ tinh trong ống nghiệm là một phương pháp kỹ thuật đặc biệt, có tỉ lệ thành công khá cao. Trường hợp sử dụng phương pháp này thường dành cho những phụ nữ tắc hai vòi trứng, lạc nội mạc tử cung, hiếm muộn không rõ nguyên nhân hoặc áp dụng phương pháp bơm tinh trùng nhiều lần nhưng không có kết quả.
Xem thêm: Rã đông phôi và những điều cần biết
Có rất nhiều cặp vợ chồng trẻ lo lắng không biết hiếm muộn con phải làm sao, điều trị có được không? Sự phát triển của khoa học công nghệ hiện đại đã điều trị hiếm muộn hiệu quả.
Trên đây là những kiến thức cơ bản về hiếm muộn nghĩa là gì, nguyên nhân và các phương pháp điều trị khoa học hiệu quả mà các cặp vợ chồng đang gặp phải tình trạng này nên nắm rõ. Nếu bạn đang không biết hiếm muộn khám ở đâu tốt nhất, có thể liên hệ với Eile Clinic để được tư vấn các kiến thức sinh sản và các phương pháp điều trị hiệu quả.
Xem thêm:
- Bộ Y tế đã phân bổ hơn 400.000 liều Molnupiravir điều trị COVID-19 cho 53 địa phương
- Cần những điều thiết thực hơn nữa cho nhân viên y tế
- Sáng 10/1: Hơn 1,5 triệu bệnh nhân COVID-19 ở nước ta khỏi bệnh; Đã có 31 ca nhiễm biến chủng Omicron
- Sáng 7/1: Hơn 900 bệnh nhân COVID-19 nặng đang thở máy và ECMO; Đã ghi nhận 30 ca nhiễm biến chủng Omicron
- Thừa Thiên Huế triển khai ‘ATM oxy’ hỗ trợ điều trị F0 tại nhà